Over deze site

Deze site wil een verbinding tot stand te brengen tussen kerkgeschiedenis, mystiek en poëzie.

De naam van de site verwijst naar een bijzondere predikant, die leefde in het tijdperk van de Hervorming en de Opstand. Herman Herbers werd in 1540 of 1544 geboren in Groenlo en overleed in 1607 in Gouda. Een groot deel van zijn leven was hij gereformeerd predikant van de Sint-Janskerk, de langste kerk van Nederland en beroemd om zijn Goudse Glazen. 

De website beoogt de kennis over Herman Herbers te vergroten.

Dit wordt gedaan door behandeling van een aantal thema’s uit mijn in 2011 over hem verschenen boek en door publicatie van nieuwe artikelen over deze ‘gewezen monnik’.
Het boek in drukvorm werd als 35e bijdrage uitgegeven door de Historische Vereniging die Goude. De complete inhoud is nu als verbeterd pdf bestand Herman Herbers vrij beschikbaar

Herbers wordt in een bredere context geplaatst door ook uitgebreid aandacht te besteden aan de meer bekende theoloog en schrijver Dirck Volckertsz Coornhert (1522-1590), die een tijdgenoot van Herbers was en evenals Herbers in conflict kwam met de Gereformeerde Kerk vanwege zijn afwijkende opvattingen, met name over de leer van de erfzonde. Hij woonde de laatste twee jaar van zijn leven in Gouda.

Portret van D.V. Coornhert naar prent van Jan Harmensz Muller (1571-1628), naar schilderij van Cornelis Cornelisz. Afbeelding: Rijksmuseum, http://hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT. 345176.

Portret van D.V. Coornhert naar prent van Jan Harmensz Muller (1571-1628), naar schilderij van Cornelis Cornelisz. Afbeelding: Rijksmuseum, Amsterdam.

Het artikel Geroepen om te getuigen vergelijkt het geloofsleven van Herman Herbers met dat van Coornhert. Het verscheen in oktober 2014 als bijdrage aan het jubileumboek ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis (VNK) en is uitgegeven als zeventiende verzameling bijdragen van de VNK en als 41ste verzameling bijdragen van de Historische Vereniging die Goude.

Zie: Paul H.A.M. Abels, Jan Jacobs en Mirjam van Veen (red.), Terug naar Gouda. Religieus leven in de maalstroom van de tijd (Zoetermeer 2014).

In 2021 zijn artikelen toegevoegd over het geslacht Paul of Pauli dat teruggaat tot circa 1250, in het bijzonder over de Lutherse reformator Simon Pauli (1534-1591) en de ziener Oliger Pauli (1644-1714), bekende telgen uit dit geslacht.

Simon Pauli

Simon was predikant van de Sint Jacobikerk en hoogleraar theologie aan de universiteit in de hanzestad Rostock in het toenmalige hertogdom Mecklenburg. Ik ontdekte dat hij een voorvader van mij is en dat het geslacht Paul of Pauli (teruggaat tot een zekere Paulus, die leefde in de dertiende eeuw. Over hem wordt vermeld dat hij een burger van Stettin in Pommeren (nu Szczecin in Polen) was, van nobele afkomst en van vrije Wendische of Slavische bloede.

 

C.O. Jellema, foto: Wim Ruigrok

C.O. Jellema, foto: Wim Ruigrok

Er is ook veel aandacht voor mystiek en mystieke poëzie, met name de poëzie van de contemplatieve dichter C.O. Jellema (1936-2003) en voor bevindelijkheid in de vroege twintigste eeuw.

De rubriek Mystiek en poëzie besteedt aandacht aan de geschiedenis van de mystiek, aan mystieke filosofie en aan poëzie, met name de mystiek getinte poëzie van de dichter C.O. Jellema en diens vereenzelviging met Meester Eckhart.

Vrouw Vonk

Vrouw Vonk

 

Het geloofsleven van Vrouw Vonk is een voorbeeld van bevindelijkheid in later tijden. Zij organiseerde conventikels of huisbijeenkomsten in Rotterdam in de twintiger jaren van de twintigste eeuw. Mijn ouders bezochten deze bijeenkomsten in hun jeugd gedurende enkele jaren.

 

Voor Herbers, Coornhert en ook voor Jellema gold dat zij een hang naar het mystieke verwoordden. Die hang is de rode draad in mijn serie artikelen op deze site.

Transcripties
Een Goudse werkgroep is in 2012 begonnen met het transcriberen en hertalen van alle 122 fabels of dialogen van Twispraec der creaturen. Het werk is in 2018 voltooid. De samensteller van deze site maakte deel uit van de werkgroep. De getranscribeerde en hertaalde fabels zijn gepubliceerd op de website van Gouda op Schrift:
http://goudaopschrift.nl/index.php/publicatie/twispraec.
Twispraec bestaat uit een verzameling moralistische fabels, in 1481 vanuit het Latijn in het Nederlands vertaald en gedrukt door de Goudse drukker Gheraert Leeu. Sommige fabels hebben een mystiek karakter. Het is niet bekend wie de auteur en vertaler zijn geweest. In 2019 is de groep gestart met de transcriptie en hertaling van het Gouds kroniekje, gedrukt in 1478. Het behandelt de geschiedenis van Holland, Zeeland, Utrecht en Friesland tot de dood van Karel de Stoute in 1477. Het resultaat is in januari 2023 eveneens op de website van Gouda op Schrift gepubliceerd.

Beeld van Gheraert Leeu in het Willem Vroesenpark bij de Sint-Janskerk in Gouda gemaakt door Roel Bendijk

Beeld van Gheraert Leeu in het Willem Vroesenpark bij de Sint-Janskerk in Gouda. Gemaakt door Roel Bendijk

De rubriek Kerkgeschiedenis Stolwijk behandelt in een drietal artikelen het kerkelijk leven in mijn woonplaats en in Haastrecht rond 1600.

Gevelsteen, ingemetseld in het torenportaal van de Nederlandse Hervormde Kerk in Stolwijk

Gevelsteen, ingemetseld in het torenportaal van de Nederlandse Hervormde Kerk in Stolwijk

In de rubriek Varia komen aanverwante thema’s aan bod die niet direct passen in de overige rubrieken. De volgende publicatie treft u daar aan:

De middeleeuwse spreuk op de grafsteen van Herman Herbers in de Sint-Janskerk heeft als uitgangspunt voor dit artikel gediend.
Samensteller van de site
Mijn naam is Kees Plaizier. Ik studeerde van 1995 tot 2007 in mijn vrije tijd Algemene Cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit Nederland, een studie met bijzondere aandacht voor ‘traditie en vernieuwing’. Ik studeerde af op de poëzie van de dichter C.O. Jellema. Zie mijn scriptie C.O. Jellema, dichter en denker. Spanning tussen beeld en idee. De cursussen Goudologie van het Historisch Platform Gouda verdiepten mijn belangstelling voor het tijdperk van de Reformatie, waarin zich grote veranderingen voltrokken. De stad Gouda en de predikant Herman Herbers namen in die tijd een bijzondere positie in. In 2011 verscheen mijn studie over deze markante predikant onder de titel: Herman Herbers, Gouds predikant van 1582-1607; Een mystieke weg. Het boek beoogt de bestaande beeldvorming over deze ‘dissident’ te doorbreken. Ook de rol van Gouda in deze boeiende periode van de kerkgeschiedenis wordt nader belicht.
Kees Plaizier
2012/2017/2020/2021/2023

14 gedachten over “Over deze site

  1. Ha pap,

    Vandaag tijd genomen om je website wat uitgebreider te bekijken. Het ziet er heel goed uit zeg! Duidelijke informatie, mooie illustraties, uitstapjes naar andere verwante onderwerpen… Knap dat je dit zelf allemaal voor elkaar gekregen hebt (zonder hulp van je schoonzoon ;-))!

    Liefs,
    Hanneke

  2. Beste Kees,
    Ziet er allemaal uitnodigend uit.
    Misschien is het een idee om op Goudanet, bij het van toepassing zijnde artikel/thema een verwijzing naar je website te geven (en mogelijk andersom)
    Zou een eventuele discussie kunnen starten en tot mogelijke aanvulling voor/door geïnteresseerden kunnen leiden.
    Een historische groet.

    • Beste Loek,

      Bedankt voor je complimenten.
      Een volgend artikel zal nog wel even op zich laten wachten. Er is zoveel over en door Coornhert geschreven!
      Hartelijke groet en tot de volgende Twispraec bijeenkomst.

      Kees

  3. Beste Cees,

    Wat een mooie site! Had natuurlijk weleens kort met je gesproken over de scriptie die je geschreven hebt, maar leuk om op deze manier een beeld te krijgen van je onderzoek en de persoon en het gedachtengoed van Herman Herbers .. En nu begrijp ik ook waarom er een Walvisstraat in Gouda is:-)
    Hartelijke groet,
    Mirjam van Esschoten

    • Beste Mirjam,

      Bedankt voor je compliment. Mijn boek is geen scriptie. Ik ben er aan begonnen na de cursussen Goudologie.
      Er is inderdaad een straat genoemd naar Ignatius Walvis, en ook naar Coornhert en Erasmus, maar helaas niet naar Herman Herbers.
      Komt misschien nog wel eens.

      Hartelijke groet,

      Kees

  4. Beste Kees, net jouw stuk over de beeldvorming over Coornhert gelezen. Als ik jou goed begrijp stel jij je op het standpunt dat Coornhert – net als eerder Herbers – eerder in het spiritualisme wortelt dan ik het libertinisme. Toch heb ik geen enkel contact tussen beiden kunnen ontdekken. Jij wel?

    • Beste Paul,

      In het artikel probeer ik juist aan te tonen dat Coornhert geen spiritualist was.
      Hetzelfde heb ik gedaan in ‘Terug naar Gouda’ in mijn bijdrage ‘Geroepen om te getuigen’.
      In een noot (pagina 304, noot 59) vermeld ik daar dat ik Coornhert in mijn boek een spiritualist noemde, gebaseerd op bestaande literatuur over hem, maar dat ik door het lezen van zijn geschriften tot andere gedachten ben gekomen.
      Herbers heb ik nooit een spiritualist genoemd. Zie ook mijn boek, pagina 165.
      Misschien moet de term gereserveerd blijven voor sektariërs als David Joris en Hendrik Niclaes, die zichzelf God waanden.
      Ik denk dat etiketten zoals spiritualisme het zicht op mensen als Coornhert en Herbers alleen maar vertroebelt.
      Wat is libertinisme eigenlijk? Zowel Coornhert als Herbers verzetten zich tegen libertijnse opvattingen. Het was de Gereformeerde Kerk die zich al snel van dergelijke kwalificaties bediende.
      Herbers en ook Coornhert hadden wel een hang naar het mystieke of bevindelijke, maar dat is in mijn ogen iets anders als spiritualisme.

      Ik weet niet of Coornhert en Herbers elkaar persoonlijk gekend hebben. Dat blijft een intrigerende vraag. Zij deelden in grote mate dezelfde geloofshouding, maar Herbers bleef binnen de door Coornhert verfoeide kerk.
      Coornhert kende Herbers’ werk ‘Corte Verclaringhe’. Hij verwijst ernaar in ‘Hemel-werck’. Uit deze verwijzing kan worden geconcludeerd dat Coornhert Herbers als een medestander zag (zie ‘Geroepen om te getuigen’, pagina 152).

      Hartelijke groet,

      Kees

      • Beste Kees,

        ik las net jouw commentaar op het boek over ‘libertines’, waarin je uitvoerig betoogt wat je me eerder schreef. Een mooi en overtuigend verhaal. In het kader van Coornhert500 ben ik mij op dit moment meer aan het verdiepen in Coornhert en zijn drukker Tournay. Ik zou in dat kader voor het jaar 2022 ook een beroep willen doen op jouw kennis en betrokkenheid bij het onderwerp. We krijgen dan vier maanden het remonstrantse poortgebouw ter beschikking om daar een ‘Kraamkamer van de vrijheid’ in te richten, met buiten op het laantje grote informatieborden en binnen een kleine expositie; verder werken we onder meer aan stadsrondleidingen, debatten tussen scholen, kunstprojecten, een toneeluitvoering, een Goudologie-II-cursus, een speciale Coornhert-aflevering over Coornhert, een toneelopvoering en een grote slotviering in de Sint-Jan. Ik hoop dat je mee wilt doen en denken

  5. Leuk deze site.

    Kreeg deze link van mijn broer in Canada. Die is veel meer bezig met familie ‘dingen’ dan ik. Onze familie naam is Paul. En mijn voornaam is ook nog Simon! Zit ook in het boekje van: Bijdrage tot de Genealogie Van het Geslacht Paul(i) door Paulinus Paul en Wouter Paul, Wassenaar/Amstelveen 1979. Op pagina 200: Dirk, zoon van 20-8. Als je dit boekje wil hebben? Zeg het maar. Ik heb geen kinderen die ik het kan doorgeven. Anders gaat het bij het oude papier als ik dood ga.

    Ik kan het al morgen in de post pleuren. Geef je adres maar.

    gr. Simon Paul

    Mijn websites: ze gaan allemaal over Gregoriaans voor je info. Tja, het houd met uit de kroeg en van de straat.

    http://www.psalterium.nl
    http://www.gengulphus.com
    http://www.psalmchant.com

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *