Fragmentarische levensbeschrijving

Een streng ogende Vrouw Vonk met haar hand op de Statenbijbel

Vrouw Vonk

Wilhelmina Hendrika Margaretha Vonk (‘Mina’, in haar jeugd ‘Meintje’) werd op 6 oktober 1872 in Amsterdam geboren. Haar vader was Gerrit Vonk, geboren op 25 augustus 1827 in Loosdrecht. Hij trouwde op 5 mei 1858 met Margaretha Kout. Zij werd circa 3 april 1831 in Amsterdam geboren en overleed daar op 17 november 1890. Zij was eerder getrouwd geweest met Johannes Bree. Het echtpaar Vonk scheidde op 14 augustus 1878, toen Mina dus een kind van vijf jaar was. Gerrit hertrouwde op 28 mei 1879 met Diewertje Evers uit Amersfoort.

Gerrit had vijf dochters en een zoon uit het eerste huwelijk en geen kinderen uit het tweede huwelijk. Zussen van Mina waren: Aaltje (18 februari 1860), Wilhelmina Margaretha (19 februari 1863), Janna Wilhelmina Hendrika (23 juni 1871) en Maria Alida Margaretha (4 juni 1875). Haar broer (12 oktober 1865) heette Gerrit. Vader Gerrit was werkzaam als besteller en werkman. Volgens de huwelijksakte van zijn dochter Aaltje Vonk en schoonzoon Hermanus van de Pol, gedateerd 22-2-1893, was Gerrit Vonk emeritus-predikant.
Dit gegeven kan er op duiden dat Gerrit op latere leeftijd huisbijeenkomsten organiseerde. Er zijn geen aanwijzingen dat hij diensten in een kerk leidde.

Mina heeft in Amsterdam op verschillende adressen gewoond. Gerrit woonde met zijn gezin van 16 oktober 1867 tot 23 augustus 1875 in de Dijkstraat 46. Er woonde ook korte tijd een dienstbode, Elzina Cornelia Vis genaamd, in de periode waarin Maria Alida Margaretha werd geboren. In augustus 1875 vertrok het gezin naar Loosdrecht waar Gerrit was opgegroeid. Op 14 augustus 1878 scheidde het echtpaar. Gerrit woont vervolgens met zoon Gerrit en dochters Janna, Mina en Maria Alida korte tijd in ’s Graveland, daarna van 6 november 1878 tot 14 februari 1879 in Meppel en vervolgens in Baarn.
Margaretha Kout komt in 1882 terug naar Amsterdam. Gerrit, Janna, Mina en Maria Alida wonen dan bij haar. Van 22 februari 1882 tot april 1882 wonen zij aan de Voorburgwal N.Z. 59.
In april verhuist zij met zoon Gerrit naar de Dirk Hasseltssteeg 59. Janna, Mina en Maria Alida gaan terug naar Loosdrecht.
Mina woont van 13 juni 1887 tot 7 april 1888 in de Warmoesstraat 64 in Amsterdam, terug uit Loosdrecht. Zij is daar inwonend dienstbode bij Jean Henri le Marchand, koopman. Van 4 april 1891 tot juli 1891 woont zij in de Haarlemmer Houttuinen 109. Ze verblijft dan bij haar zus Wilhelmina Margaretha en zwager Ebbo Dekema (Medemblik, 22 oktober 1859).
Eerder verbleef Wilhelmina in Wymbritseradeel in Friesland. In die periode overleed haar moeder, die van 13 oktober 1890 tot 17 november 1890 was opgenomen in het Binnengasthuis in Amsterdam. Zij is daar overleden. Mina was toen 18 jaar oud.
Van juli 1891 tot mei 1892 werkt en woont zij als dienstbode bij de familie Van Laar aan het Damrak 25.
Daarna volgen – met onderbrekingen – tot 1898 nog meerdere andere adressen in Amsterdam. Van 15 mei 1893 tot 17 januari 1894 woont zij weer in Loosdrecht. In die periode wordt zij door haar vader als vermist opgegeven wat blijkt uit het volgende politiebericht, waarschijnlijk opgesteld eind mei 1893:

“De Burgemeester van Loosdrecht verzoekt namens den vader, aanhouding en terugzending van de minderjarige Wilhelmina Hendrika Margaretha Vonk, die Zondagmorgen ll. vroeg de ouderlijke woning heeft verlaten. Zij is 20 jaar oud, flink en stevig van persoon, heeft licht grijze ogen, spitse kin en blond haar, is scherp en vlug in haar spreken; gekleed in lichtgrijs kostuum, draagt zwarten hoed met groote witte veren en linten. Zij heeft haar daagsche kleeren medegenomen. Deze bestaan uit grijsblauw jacquet of zwart tricot met zwarten rok en bonten boezelaar.”

Van 24 januari 1894 tot 5 maart 1894 ligt Mina op de vrouwenafdeling van het Binnengasthuis in Amsterdam. Het patiëntenregister vermeldt als reden voor opname: lues, een ander woord voor syfilis. In augustus wordt ze in het Buitengasthuis opgenomen, opnieuw vanwege een besmettelijke ziekte. Tussen 1887 en 1897 heeft ze zes maal in het ziekenhuis gelegen voor verschillende ziektes. Zij is in die periode ongehuwd en werkzaam als dienstbode en later naaister.

Tussen 8 april 1896 en 30 oktober 1896 verblijft zij eerst in Loosdrecht, later in Hilversum. Van 2 januari 1897 tot 30 september 1897 woont zij weer bij de familie Dekema in Amsterdam.

Op 12 mei 1898 vertrekt ze naar Rotterdam. Uit het Rotterdams adressenboek blijkt dat Wilhelmina in 1900 in de Van Meeterenstraat 73 woont, in 1901 aan de Schiekade 115/21 en in 1903 in de Bajonetstraat 77. Bij het laatste adres wordt vermeld dat zij naaister is.
Zij trouwde op 18 oktober 1905 met Willem Johannes van Dienst, afkomstig uit Ridderkerk en scheidde van hem op 1 juli 1921. Willem van Dienst hertrouwde met Sophia Frederika Mathilda Vonk.

Adresboek Rotterdam uit 1903 www.stadsarchief.rotterdam.nl

Adresboek Rotterdam uit 1903
www.stadsarchief.rotterdam.nl

Mina is na haar scheiding in de – nu niet meer bestaande – Goudschestraat in Rotterdam gaan wonen. Ze had een pleegdochter, die haar in 1929 op 20 jarige leeftijd verliet en met een Rooms-Katholieke man trouwde. Mina was toen ziekelijk en kwam nauwelijks de deur uit. Zo nu en dan verrichtte zij nog naaiwerk voor anderen.
In de Goudschestraat werden de huisbijeenkomsten of conventikels gehouden. Mina staat dan bekend als ‘Vrouw Vonk’. Zij overleed in Rotterdam op 30-11-1951. Ze woonde toen in Capelle aan den IJssel.¹

¹ Internetbronnen: Bevolkingsregister Archief Amsterdam, Patiëntenregister Archief Amsterdam, Stadsarchief Rotterdam, Bevolkingsregister alledrenten.nl, Algemeen Politieblad 1893, Historisch Centrum Overijssel.

Kees Plaizier
augustus 2015

 

 

 

 

 

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *